Modulair bouwen

Seriële prefabricage voor meer efficiëntie in de bouwbranche

Modulaire residentiële component op een zwaar uitgevoerde kraan

^{September 2019 I 5 minuten I houtbouw}

Wij hebben met Jörg Bauer van de firma Variahome over modulair bouwen gesproken.

Binnen de bouwbranche is het verhogen van de efficiëntie het belangrijkste thema. De opdrachtenboeken zijn vol, maar de ondernemingen kunnen de vele projecten bijna niet meer aan. En dat terwijl er dringend commerciële ruimtes, onderwijsinstellingen en woningen nodig zijn.

Een snelle oplossing kan mogelijk door prefabricage worden geboden, iets wat in andere branches allang de norm is. In vergelijking met conventionele bouwmethodes bieden geoptimaliseerde processen in de modulebouw belangrijke voordelen wat snelheid en flexibiliteit betreft. Maar is dat genoeg om braakliggende grondstukken in de stad te bebouwen en onze steden gereed te maken voor de toekomst?

Prefabricage van de behuizingsmodules in de montagehal

^{Een aanpak met een vroegtijdige en allesomvattende planning en werken met digitale processen is niet alleen van belang in de modulebouw. Bovendien kan ook de prefabricage ten dele bij andere bouwprocessen worden gerealiseerd.}

Duurzaam, efficiënt en flexibel

Modulebouw uit massief hout

Jörg Bauer komt oorspronkelijk uit de kiezelbranche. Maar al aan het einde van de jaren 90 was hij betrokken bij een houtbouwonderneming en een kleine tien jaar geleden heeft hij bovendien een timmerbedrijf overgenomen. Het bedrijf werd relatief snel op industriële productie overgezet. Tegenwoordig bouwt zijn firma in Wangen (Allgäu) modulaire constructies in een grootse stijl. Zijn modulaire bouwconcept voor massief hout wordt voornamelijk door commerciële en overheidsbedrijven gevraagd. Deze middenstander met nog geen 70 werknemers heeft een omzet van ongeveer 20 miljoen per jaar.

Elke handgreep zit

"Wij wilden vanaf het begin een modulaire constructie ontwerpen die aan dezelfde eisen voldoet en net zolang meegaat als een conventioneel gebouw."

Jörg Bauer bouwt met massief hout. Zijn firma is de enige in Europa die duurzaam gecertificeerde gebouwen vervaardigt die tussen 80 en 100 jaar meegaan, in klimaatneutrale uitvoering. Zijn moduleconstructies worden voor 98 procent geprefabriceerd. Vloeren, ramen, wandbedekkingen en alle elektro- en sanitaire uitrustingen worden al in de fabriekshal gemonteerd, zodat er uiteindelijk een gebruiksklaar gebouw aan de klant wordt geleverd. De voordelen van een seriële productie van module-elementen liggen voor de hand: "Wanneer er nu een gebouw wordt gebouwd en dit daarna wordt gereproduceerd, dalen de productiekosten wat het loon betreft met ongeveer 30 procent," vertelt de ondernemer. De werknemers van Bauer hoeven geen bouwtekening te lezen. Elke handgreep zit.

Kleurrijke modulaire gevel na de productie

^{De modulaire constructies van Variahome zijn niet goedkoper dan conventionele gebouwen, omdat er hoogwaardige materialen en massief hout worden gebruikt.}

Modulebouw is geschikt voor alle projecten, waarbij er snel, precies en volgens een bepaald budget moet worden gebouwd. De klanten van Bauer weten van begin af aan wanneer het gebouw wordt geleverd en wat het kost. Geen vertragingen, geen nabewerkingen, geen compromissen. Nog een voordeel is dat de prefabricage van de gebouwen al tijdens het lange proces voor het verkrijgen van een bouwvergunning kan plaatsvinden. Voor een gemiddeld groot administratief gebouw met een oppervlakte van ongeveer 200 vierkante meter heeft de firma twaalf arbeidsdagen nodig.

Andere interessante artikelen

Brandbeveiliging in de houtbouw

5 dingen in brandbeveiliging

BIM Experience Center Rotterdam

Terug naar het overzicht

Modulair bouwen en braakliggende grond in de stad bebouwen - dat past niet altijd

In de media en binnen de politiek wordt de trend tot modulair bouwen vaak als totaaloplossing voor de aanhoudende woningnood gezien. Dat kan modulebouw echter slechts gedeeltelijk leveren, vertelt Jörg Bauer. "Ik denk niet dat het plaatsen van een extra etage op bestaande gebouwen de woningnood in grote steden kan oplossen, de meeste gebouwen zijn daarvoor niet geschikt. Of er ontstaan problemen met de brandveiligheid of de statische belasting, die onvoldoende is voor extra verdiepingen,” aldus Bauer. Zijn advies: eerst de aanwezige ruimtes, zoals bijvoorbeeld zolders, optimaal benutten.

Wat het plaatsen van een extra verdieping op gebouwen met een plat dak betreft, zoals bijvoorbeeld supermarkten, is modulebouw zeker een alternatief. In dit geval kan er om het gebouw heen een extra beton- of staalconstructie worden gezet, waar de module boven op kan worden geplaatst. "In vergelijking met de grondstukprijzen in de stad, vallen deze kosten natuurlijk veel lager uit," legt de ondernemer uit. Desondanks moet er meer bouwgrond in de steden ter beschikking worden gesteld. Daar kan dan met modulaire constructies snel en efficiënt de hoogte in worden gebouwd.

Jörg Bauer is overtuigd van de kwaliteit van Hilti. Bij Variahome worden ongeveer 100 apparaten en gereedschappen van Hilti gebruikt. Het beheer en de documentatie hiervan houdt hij via Hilti ON!Track bij. Bovendien werkt de onderneming wat betreft brandveiligheid en geluidsdemping met innovatieve oplossingen van Hilti.

Brandwerende kraag in de houtconstructie

Toepassing met accuschroevendraaier in de houtconstructie

Draadloze schroevendraaier Toepassing op gipsplaten in de houtconstructie

Digitalisering - de sleutel tot prefabricage

Behalve met de huidige trend tot meer duurzaamheid houdt de modulaire bouw zich ook nog bezig met een ander proces dat de branche bezighoudt: de digitalisering. Bij de seriële prefabricage wordt onvermijdelijk meer tijd voor de planning gebruikt als op de bouwplaats. BIM (Building Information Modelling) vormt hierbij de sleutel tot efficiënter werken.

"Wat dat betreft zijn wij het conventionele bouwen ver vooruit," vindt Jörg Bauer. "Er zijn geen begeleidende bouwtekeningen. Wij plannen onze gebouwen in de aanloop al zo nauwkeurig, dat alle kabel- en leidingsgeleidingen hier vanzelf uit volgen. In een onderneming zoals die van Jörg Bauer zijn digitale planningsprocessen goed realiseerbaar, omdat hier alle werkzaamheden van de verwarmingsmonteur en de elektromonteur tot die van de architect al zijn opgenomen, wat een voordeel betekent ten opzichte van gefragmenteerde grote bouwplaatsen, waarbij elke vak apart zijn werk doet.

Oude, nieuwe grondstof hout

In heel Europa wordt er steeds meer met hout gebouwd. Voor de seriële prefabricage is deze duurzame grondstof uitermate geschikt voor het produceren van losse gebouwdelen. Het is dan wel zo dat modulaire constructies met goedkopere materialen, zoals stalen profielen, kunnen worden gerealiseerd, maar voor Jörg Bauer komt alleen massief hout in aanmerking. Zijn gebouwen voldoen aan de wettelijk voorgeschreven brandveiligheids- en geluidsdempingsvereisten. Bauer zweert bovendien bij het bewezen betere ruimteklimaat in zijn houten gebouwen die zijn gemaakt van het snelgroeiende sparrenhout. "De grootste uitdaging van onze tijd is zeer zeker de klimaatverandering," aldus Bauer.

"Bouwen met hout is hier de bepalende factor." Maar niet iedereen is het daarmee eens, met name niet wanneer het om brandveiligheid gaat. Ook wat betreft de houten modulebouw bestaan er in de publieke waarneming vooroordelen. Vooral bij gebouwen met meerdere etages moet Bauer altijd weer met argumenten voor de dag komen waarom hout bij een brand minder gevaarlijk is dan beton of baksteen. "Een betonnen gebouw loopt veel eerder onherstelbare schade op, omdat staal vervormt en uiteindelijk breekt," aldus de ondernemer. "Hout brandt duidelijk gecontroleerder af."

De zwakke punten van modulebouw

Zijn er eigenlijk wel zwakke punten wat betreft de mobiele prefabricage? Jazeker. Maar die hebben meer te maken met de logistiek. De verkeerswetgeving verhindert het bouwen van ruimtes die hoger zijn dan 3,20 meter. Er zijn dus beperkingen in de lengte en in de breedte. Daarom worden er geen geprefabriceerde zadel- en lessenaarsdaken aangeboden. Deze taak moet zoals gewoonlijk op de bouwplaats worden uitgevoerd.

Minder economisch is de modulaire constructie alleen dan wanneer er tijdens het bouwen individuele veranderingen worden gewenst. Daarom biedt Bauer niet langer een plattegrondindeling naar eigen wens voor privéwoningen aan. "Wij hebben processen nodig die steeds kunnen worden herhaald, om het economisch haalbaar te kunnen maken," legt Bauer uit. "Dat betekent niet dat modulebouw niet ook individueel kan zijn. Door de gevel en de verschillende plattegronden, bieden wij veel verschillende mogelijkheden tot een persoonlijke vormgeving."

Buitenaanzicht van de afgewerkte moduleconstructie

Binnenaanzicht van de afgewerkte moduleconstructie met houten trappenhuis

Hoe ziet de toekomst van de seriële prefabricage eruit?

Buitenaanzicht van de productiehal voor modulaire constructie

Dat de modulebouw de huidige bouwwerkzaamheden niet voor 100 procent kan overnemen, is vanzelfsprekend. Maar Bauer is ervan overtuigd dat modulair bouwen ondanks de huidige groei ook in de toekomst slechts voor een deel van de projecten geschikt zal zijn. Wel verloopt de modulebouw voor de ondernemer duidelijk sneller dan conventionele bouwmethoden.

"Alleen wat de snelheid betreft en uit milieu-overwegingen," aldus Bauer."Energie-efficiënt bouwen is een plicht. Op de bouwplaats wordt dagelijks veel toe- en afgevoerd. Bij de modulebouw levert de vrachtwagen maar één keer," legt hij uit. Mogelijkheden tot verdere ontwikkeling ziet de ondernemer voor zijn bouwbedrijf met name wat betreft de industrialiseringsgraad. Er wordt nog steeds zeer veel "traditioneel handwerk" verricht. Maar binnenkort moet er ook in de onderneming van Bauer, net als in de industrie, robottechniek worden ingezet, zodat er nog efficiënter kan worden gewerkt.

Jörg Bauer Bauer Variohome Top Innovatie 2019 Award

Duurzaamheid staat bij Variahome op de eerste plaats

Sinds 2018 is de onderneming uit de Allgäu de enige klimaatneutrale modulebouwer in heel Europa. Jörg Bauer heeft hiervoor de ecologische voetafdruk van zijn medewerkers en de energiebalans van zijn productielocaties laten evalueren. Bovendien hecht hij ook waarde aan de ecologische balans van de gebruikte producten, zoals vloeren of accessoires van het sanitair. De gebouwde modules kunnen voor de volle 100 procent worden hergebruikt.

Dit vindt u misschien ook interessant

Uitzicht op het nieuwe winkel- en hotelcentrum Posejdon met de skyline van Setttin bij zonsopgang.

Aan de zekere kant van de brandveiligheid

^{September 2019 I 4 minuten I brandbeveiliging}

Bij brandveiligheid gaat het erom dat de wettelijk vastgelegde regels worden opgevolgd - en ook dat dat kan worden bewezen. Daarbij helpt de brandveiligheids-documanager, zoals bij een groot project in Stettin in Polen.

Lees verder