April 2020 I 6 minuten I Digitalisering, BIM, competentie
In de bouwsector roept het thema digitalisering nog steeds gemengde gevoelens op, Voor de een is het een belofte. Voor de ander is het een bedreiging. Sommige mensen zien de digitale transformatie gewoonweg als een logische consequentie.
In sectoren zoals de industrie wordt men allang niet meer nerveus wanneer het gaat over het implementeren van nieuwe processen om de productiviteit te verhogen. In de bouw daarentegen bestaat nog steeds behoefte aan verduidelijking. En terecht. Want in vergelijking met de gestandaardiseerde procedures zoals in de industrie gebruikelijk is, vereist de meerledige bouwsector individuele oplossingen.
Waaraan ligt het dan dat de transformatie zo aarzelend plaatsvindt? Voor de filosoof, wiskundige en auteur Prof. Dr. Dueck hangt dit grotendeels samen met de onduidelijke doelstellingen van de branche. “Bij de bouw van raketten gaat het erom Mars te bereiken, in de auto-industrie gaat het om zelfstadig rijden, in de middelgrote bouwbranche daarentegen is er nog geen gemeenschappelijk doel bepaald” volgens Prof. Dr. Dueck. “Om dat vast te leggen moet de gehele bouwindustrie vanaf het proces veranderen.” Dat betekent dat werkprocessen door de digitalisering niet gecompliceerder worden, maar gewoon geherstructureerd.
“Filosofie bij het ontwerpen en bouwen. En het is een proces dat zich over meerdere jaren moet voortzetten, aangezien de nieuwe technologieën niet in korte tijd en in één keer kunnen worden geïmplementeerd. Daar is de Duitse markt te ‘versnipperd’ voor.”
Dipl. Ing. Axel Muehlenbruch, BIM manager Hilti Duitsland
BIM – De sleutel tot een nieuwe wereld?
Heeft de BIM-methode de mogelijkheid om een hele industrie te revolutioneren? Zeker weten! En dat is nu juist de kern van het verhaal. De verandering voor iedereen die betrokken is bij een bouwproject op BIM is tenslotte niet zo eenvoudig. Veel bedrijven zijn gewoon overweldigd door de digitale verandering. Het gaat tenslotte allemaal om het introduceren van allerlei nieuwe processen in één keer, waardoor transparantie mogelijk wordt, EDP-oplossingen worden geleerd en ontwerpbeslissingen worden aangehouden. Dit alles functioneert in een omgeving waarin concurrentiestructuren, wettelijke normen en het gebruik van uitgebreide softwareoplossingen nog niet volledig zijn opgehelderd. Niettemin is de gedigitaliseerde ontwerpmethode het model van de nabije toekomst.
“De architect die niet bekend is met BIM, ziet BIM als een bron van kosten en tijdrovende processen die alleen maar bijdraagt aan zijn werklast. Uiteraard vereist het implementeren van BIM in eerste instantie veel inspanning van de kant van de architect, maar zodra het proces is geïmplementeerd, wordt hij bij elk nieuw project ontlast.
Als voorbeeld zou ik een MEP-architect willen noemen die in 2014 slechts 4 specifiers had: na het implementeren van BIM voor hun projecten, heeft dit bedrijf nu bijna 50 architecten in dienst! Ze hebben op de markt laten zien hoe sterk wij zijn in het digitale revolutie van het bouwproces!”
Adam Niepokoj, hoofd van technische marketing, Hilti Polen
Hoewel er nog steeds wordt gewerkt aan wettelijke normen, eisen veel grote projectontwikkelaars en aanbestedende diensten al het gebruik van BIM in hun aanbestedingen. Eindeloze projecten zoals de luchthaven van Berlijn of de Elbphilharmonie in Hamburg hebben duidelijk gemaakt dat er dringend actie moet worden ondernomen. Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat maakt bijvoorbeeld tot 2020 gebruik van een bindend stappenmodel voor openbare infrastructuurprojecten. In landen zoals Groot-Brittannië of Scandinavië is dit allang de norm.
Niettemin moeten BIM-ontwerp en bouwwerkzaamheden bij aanbestedingen goed gedefinieerd zijn. Alleen de uitspraak: “We willen BIM”, kan niet van toepassing zijn. “De eisen van de opdrachtgever moeten duidelijk worden gedefinieerd en vastgelegd in een specificatieblad”, zegt advocaat dr. Jörg L. Bodden. Er zijn gemeenschappelijke spelregels nodig die de terminologie definiëren, het gebruik van een gemeenschappelijk datamodel, compensatie, aansprakelijkheid en nog veel meer. Vooral in de vroege ontwerpfase vereist de BIM-methode een verhoogde werklast. Hier komt vanzelf weer balans in tijdens de bouwfase met duidelijke processen en structuren. De optimale BIM-configuratie vereist alle relevante informatie over een gebouw op basis van een complex gegevensmodel, waarin alle betrokkenen werken met de softwareoplossingen. Een gigantisch construct dat simulaties mogelijk maakt voor brandbeveiliging of bouwoptimalisatie, evenals de berekening van logistieke processen of resourceplanning.
Bovendien biedt de “Little BIM”-methode, die tot doel heeft met een gemeenschappelijke softwareoplossing op basis van “geïsoleerde oplossingen” te werken, een praktische aanpak en een goede introductie tot dit netwerk.
Bovendien is de algemene gedachte om gebouwen eerst te ontwerpen en vervolgens te bouwen. En hoe ziet dat er in de werkelijkheid uit? “Of BIM sneller is dan het conventioneel ontwerpen, staat ter discussie, maar we hebben de betere en vooral geconsolideerde ontwerpresultaten”, zegt Dipl.-Ing.
Matthias Braun, hoofd productie en ontwikkeling bij Obermeyer. “Het is belangrijk dat BIM niet bepaalt wat we in de toekomst moeten doen, maar wijzelf”, zegt Braun. “Je moet optimaliseren waar je potentieel ziet voor optimalisatie, maar je moet het niet ingewikkeld maken.” BIM moet dus bovenal praktisch haalbaar zijn. Dat wil zeggen dat er nieuwe methoden moeten worden geïntroduceerd, zodat deze ook marktgericht zijn.
Er is niet “één” BIM-proces. Het gaat over samen starten, leren en het veiligstellen van de eigen positie in de markt.
Uiteindelijk heeft iedereen die bij een project betrokken is, baat bij de digitale manier van denken en werken en methoden zoals BIM. Voorspelbare kosten, meer transparantie en efficiëntere processen. Een spannende taak die samen moet worden aangepakt.