Image alt text (optional)

Stofbescherming op de bouwplaats

Waarom moet men bouwstof vermijden?

Stof vormt een risico voor de mens dat men serieus moet nemen. Iedereen die ooit een mondvol stof heeft ingeademd, weet dat. Het is tegenwoordig ook algemeen bekend dat fijnstof ernstige gevolgen op de lange termijn kan hebben, variërend van astma tot de gevreesde stoflong. Het spreekt voor zich dat u uw medewerkers wilt en moet beschermen tegen de risico's van een chronische beroepsziekte – want daar profiteren niet alleen uw medewerkers van. De bescherming tegen bouwstof draagt ook bij aan uw zakelijk succes.

Welke soorten bouwstof zijn er?

In de bouw is er vooral fijn kwartsstof, houtstof en asbeststof in de lucht te vinden, wat gevaarlijk kan zijn voor uw medewerkers. Deze zijn kankerverwekkend en kunnen verschillende soorten kanker veroorzaken in de longen, neus en sinussen:

Kwartsstof

Kwartsstof (kristallijn silicaat) komt voor bij het boren, slijpen en hakken in beton, baksteen, tegels en zandsteen – dat wil zeggen in bijna elke toepassing en bij elk standaard materiaal op uw bouwplaatsen, ongeacht de branche. Kwartsstof is bijzonder gevaarlijk en in de meeste gevallen de oorzaak van stoflong of silicose.

Houtstof

Bij het zagen, frezen, boren en schuren van hout ontstaat houtstof. In de bouwsector komt houtstof vooral in de droog- en houtbouw voor en wordt vaak onderschat. Hout- en hardhoutstof, vooral van beuken- of eikenhout, kan ziekten zoals kanker in de neus en sinussen, maar ook stoflong.

 

Asbeststof

Asbeststof is vooral bij renovatiewerkzaamheden binnenshuis een probleem en kan asbestose veroorzaken. Het heeft vergelijkbare symptomen als silicose en kan leiden tot longkanker. Hoewel asbest sinds 2005 verboden is, komt volgens een expertiseonderzoek van de VDI in circa 25% van alle bestaande gebouwen van voor 1995 asbesthoudend gips, plamuur en/of tegellijm voor.

Hoe gevaarlijk is bouwstof voor de gezondheid?

Met name ingeademd bouwstof zoals fijnstof is schadelijk voor de gezondheid omdat het zich vastzet in de luchtwegen en schade aan uw luchtwegen, het weefsel in de vorm van kanker, bloedsomloop en het hart toebrengt. Wanneer fijnstofdeeltjes jarenlang in de longen blijven en van daaruit ook in de bloedbaan terechtkomen, neemt de kans op diabetes, een beroerte of hartinfarct toe. Daarom is stofbescherming prioriteit op de bouwplaats voor uw gezondheid en veiligheid op het werk. Het bijzonder gevaarlijke en vaak voorkomende kwartsstof kan deze ziekten met langdurige gevolgen veroorzaken: 

  • Astma 
  • Asbestose 
  • Permanente irritatie van de ogen en huid 
  • Silicose (stoflong)
  • Kanker in de neus, sinussen en keel 

Hilti-afzuigsystemen verminderen het risico dat dergelijke ziekten kunnen voorkomen Stofbescherming bieden aan handwerkers in de volgende branches die aan de gevaren van fijnstofvervuiling (kwartsfijnstof of houtstof) zijn blootgesteld:

  • Bouw, vooral in de HVAC-sector, 
  • Elektrobranche
  • Droogbouw
  • Houtbouw
  • Metaalsector
  • Glasindustrie
  • Aardewerkindustrie
  • Bouwmaterialensector
  • Natuursteensector

Wat is silicose, ook wel stoflong genoemd?

Stoflong is de meest voorkomende beroepsziekte. Het verraderlijke hieraan is dat deze ziekte vaak pas na jaren wordt herkend. De ziekte is niet te genezen en kan daarom alleen worden voorkomen door preventieve maatregelen te nemen! 

Een stoflong of chronische silicose wordt veroorzaakt door overmatige blootstelling aan siliciumdioxidedeeltjes (kwartsstof) die in fijnstof voorkomen. Deze stofdeeltjes kunnen zeer gevaarlijk zijn omdat deze diep in de longen doordringen en zich in de luchtzakjes (alveoli) nestelen. Na verloop van tijd ontwikkelt zich littekenweefsel waardoor de opname van zuurstof bij het inademen wordt gehinderd. De ziekte is niet te genezen en kan alleen met een vroege diagnose op een stabiel niveau worden gehouden. 

Chronische belasting van de longen heeft ook invloed op de hartprestaties. Wanneer het fijnstof via de longblaasjes in de bloedbaan komt, neemt de kans op hart- en vaatziekten, hartaanvallen of beroertes toe. 

Loading

Wat te doen als men bouwstof heeft ingeademd?

Dat u betonstof, houtstof of een ander soort fijnstof heeft ingeademd hoeft niet onmiddellijk merkbaar te zijn. Zeker bij silicose is het verraderlijke dat men jarenlang geen klachten hoeft te hebben, ook al heeft men veel fijnstofdeeltjes ingeademd. Pas jaren later wordt men kortademig of krijgt men een aanhoudende hoest bij lichamelijke inspanning. Het is daarom bijzonder belangrijk om de blootstelling aan stof op de bouwplaats te meten om gevaren tijdig op te merken en passende beschermingsmaatregelen tegen stof te nemen. Als de stofontwikkeling op de bouwplaats zeer groot is en er veel bouwstof in de longen komt, kan men onmiddellijk gaan hoesten of er kunnen ademhalingsmoeilijkheden optreden. Neem contact op met de verantwoordelijken voor het stofbeheer binnen uw bedrijf, zodat stofontwikkeling op uw bouwplaats kan worden vermeden en stofbescherming kan worden verhoogd. Wanneer er al beschermingsmaatregelen tegen stof zijn geïmplementeerd, ondersteun dan de uitvoering ervan. 

Gelukkig hebben de longen zelfreinigende mechanismen zoals de macrofagen en de slijmafscheidende trilhaarcellen in de bronchiën. Deze proberen het ingeademde bouwstof weer naar buiten te af te voeren. Vraag uw arts hoe u deze endogene stofbeheersing kunt ondersteunen en iets goeds voor uw longen kunt doen. 

Bescherming tegen stof op de bouwplaats met Hilti

Onze productoplossingen voor nagenoeg stofvrij werken

Aangezien er altijd stof is op bouwplaatsen, zijn de juiste afzuigsystemen essentieel. Er zijn speciale machines voor allerlei werkzaamheden zoals boren, slijpen, zagen en snijden van bouwmaterialen. Bekijk ons assortiment en laat u indien nodig adviseren door onze experts.

Stofbeheer voor boorwerkzaamheden

Wanneer u stof bij het boren wilt vermijden, kies dan voor monteerbare stofafzuigsystemen, die u direct op uw boormachine kunt aansluiten. Hierdoor kan het ontstane stof direct worden afgezogen en kan de blootstelling aan stof heel laag worden gehouden. 

Vind de juiste stofafzuiging voor boorwerkzaamheden

Stofbeheer voor grof en fijn schuren

Bekijk de stofkappen en stofzuigers voor de bouwplaats, die het stof dat vrijkomt bij het schuren direct opzuigen. Hierdoor kunt u beton en andere minerale bouwmaterialen stofvrij schuren.

Vind de juiste stofafzuiging voor grof en fijn schuren

Stofbeheer voor zaagwerkzaamheden

Wilt u stofvrij hout en houtmaterialen zagen, investeer dan in afzuigsystemen die speciaal voor zaagwerkzaamheden. Wanneer u een decoupeerzaag op accu's gebruikt, koop dan een passende stofzuiger en in geval van andere soorten zagen de benodigde accessoires.

Vind de juiste stofafzuiging voor zaagwerkzaamheden

Stofbeheer voor snij- en sleufwerkzaamheden

Bij het doorslijpen van en maken van sleuven in beton en andere minerale ondergronden worden speciale stofkappen aanbevolen, die perfect samenwerken met de Hilti haakse slijpers - voor bijna stofvrij werken.

Vind de juiste stofafzuiging voor snij- en sleufwerkzaamheden

Hoe bouwstof uw onderneming kan schaden

Bouwstof is niet alleen schadelijk voor uw medewerkers, maar ook voor uw machines en vertraagt uw werkprocessen. Daarnaast kan het niet naleven van de voorschriften inzake arbeidsveiligheid leiden tot sancties van de controlerende instantie.

Productiviteit: tijdrovende werkstappen

Indien u effectieve afzuigsystemen gebruikt en er daarom slechts weinig stof te verwachten is, wordt de inspanning voor voorbereiding en vervolgwerkzaamheden op de bouwplaats enorm verminderd: het terrein van de bouwplaats hoeft niet meer volledig te worden opgeruimd of voor het begin te worden afgedekt. Bovendien is er geen tijdrovende reiniging nodig van de wanden, oppervlakken en vloeren van de ruimtes in de woning of hoeft deze aan de klant te worden overgelaten nadat het werk is voltooid. 

Slijtage van het toestel: kortere levensduur

Met effectieve ontstoffingssystemen kunt u een tot 60% langere levensduur van uw machines bereiken, wat resulteert in tot 20% hogere prestaties van de machines. Wanneer er zich minder stof in uw machines afzet, hebben deze minder reiniging en onderhoud nodig. En als u ook nog kunt voorkomen dat uw machines defect raken door oververhitting, slijtage of verstopping, kunt u besparen op reparatiekosten en wachttijd.

Richtsnoeren en sancties - Dreigende sancties

In januari 2020 zijn op nationaal en internationaal niveau (EU) wetten en richtlijnen voor arbeidsveiligheid aangenomen. Deze hebben zowel betrekking op de verplichtingen voor werkgevers als op specifieke grenswaarden , awaarboven arbeidsveiligheidsmaatregelen noodzakelijk worden. Als voorbeeld worden hier enkele resoluties opgesomd:  

  • „(1) De werkgever is verplicht om de nodige maatregelen inzake arbeidsveiligheid te nemen, rekening houdend met de omstandigheden die de veiligheid en gezondheid van de werknemers op het werk kunnen beïnvloeden. Hij moet controleren of de maatregelen effectief zijn en zo nodig aanpassen aan veranderende omstandigheden. Daarbij moet hij zich inspannen om de veiligheid en gezondheidsbescherming van werknemers te verbeteren.” (Arbeidswet, artikel 3 basisverplichtingen van de werkgever)
  • (1) De werkgever moet maatregelen nemen om ervoor te zorgen dat uitsluitend werknemers die vooraf passende instructies hebben gekregen, toegang hebben tot bijzonder gevaarlijke werkruimten. 
  • (2) De werkgever dient maatregelen te nemen om ervoor te zorgen dat alle werknemers die aan een direct, significant risico worden of kunnen worden blootgesteld, zo vroeg mogelijk worden geïnformeerd over dit risico en de genomen of te nemen veiligheidsmaatregelen. Bij een direct, significant gevaar voor de eigen veiligheid of de veiligheid van andere personen moeten de werknemers de passende maatregelen kunnen nemen om het gevaar af te wenden en de schade zelf te beperken indien de verantwoordelijke leidinggevende niet bereikbaar is; er moet rekening worden gehouden met de kennis van de werknemers en de beschikbare technische middelen. De werknemers mogen geen nadeel ondervinden van hun handelen, tenzij zij opzettelijk of door grove nalatigheid ongeschikte maatregelen hebben genomen.” (Arbeidswet, artikel 9 Bijzondere risico's) 
  •  „(1) De werkgever moet de werknemers voldoende en doeltreffend instrueren over veiligheid en gezondheidsbescherming op het werk tijdens hun arbeidsuren. De training omvat instructies en uitleg die specifiek zijn afgestemd op de werkplek of het verantwoordelijkheidsgebied van de werknemers. De training moet plaatsvinden op het moment van indienstneming van de werknemer, bij wijzigingen op het gebied van verantwoordelijkheid, bij de introductie van nieuwe arbeidsmiddelen of een nieuwe technologie alvorens de werknemer aan het werk gaat. De training moet worden aangepast aan de ontwikkeling van het risico en indien nodig regelmatig worden herhaald." (Arbeidswet, artikel 12 Training) 

De volledige versie van de artikelen van de Duitse Arbeidsomstandighedenwet kunt u onder Wetten op internet lezen. De EU-richtlijnen voor de bescherming van werknemers tegen de risico's van blootstelling aan kankerverwekkende of mutagene agentia  op het werk 2017 zijn te vinden in het relevante Publicatieblad van de Europese Unie vanaf pagina 89 of in het Engels op de website van Eur-lex Europa

Afhankelijk van het materiaal en de grenswaarde worden gevaarlijke soorten stof onderverdeeld in stofklassen L, M en H. Klasse M verwijst naar de gevaarlijke bouwstofsoorten houtstof, betonstof, kwartsstof evenals verfstof, olieverf, latexverf en meer. Voor dit stof geldt een grenswaarde van > 0,1 mg/m3. Klasse H omvat kankerverwekkende en ziekteverwekkende stoffen zoals asbeststof en schimmels met een grenswaarde van ≤ 0,1 mg/m3. Voor meer informatie over stofklassen en regelgeving, zie de pagina Richtlijnen en normen inzake stofontwikkeling op de bouwplaats. Meer informatie over de wettelijke voorschriften, sancties en stofpreventiesystemen kunt u op onze website vinden. 

Hoe kan mijn bedrijf bouwstof vermijden?

Nu u een overzicht heeft van hoe gevaarlijk bouwstof is, rijst de vraag hoe stofbescherming in de onderneming kan worden bevorderd en hoe bouwstof kan worden vermeden. Hier vindt u waardevolle tips voor uw stofbeheer:

Negen stofbeschermingsmethoden om bouwstof te vermijden

1 / 8

Gebruik nagenoeg stofvrije werkmethoden om stofontwikkeling op de bouwplaats te verminderen. Daaronder vallen bijv. de natte of vochtige bewerkingen bij het boren, snijden en sleuven maken. Daarnaast kunt u ook proberen om stof met water te binden. Kent u bijvoorbeeld het watermanagementsysteem DD-WMS 100? Hiermee kunt u niet alleen nagenoeg stofvrij in de toepassing werken, maar hoeft u niet meer afhankelijk te zijn van wateraansluitingen

2 / 8

Stimuleer de bescherming tegen stof door -waar mogelijk - nagenoeg stofvrije materialen en producten te gebruiken. Dit zijn bijvoorbeeld mortelkorrels, stortklaar beton en afgewerkt pleisterwerk

3 / 8

Verwijder regelmatig vuil van uw toepassingsgebieden, zorg voor ventilatie en houd uw werkkleding en -oppervlakken schoon. Niet vegen, want daardoor waait stof juist op! Gebruik in plaats daarvan bouwstofzuigers om te zorgen dat er minder bouwstof in de longen komt. Overigens: de BG Bau verbiedt het reinigen met bezems op de bouwplaats omdat daardoor er veel stof opwaait

Please enter alternative text here (optional)
4 / 8

Controleer voor een effectief stofbeheer regelmatig de prestaties van uw bouwstofzuiger. Vervang de filters tijdig, indien nodig en controleer of de prestatieklasse van de stofzuiger geschikt is voor de betreffende hoeveelheid stof en stofklasse

Please enter alternative text here (optional)
5 / 8

Persoonlijke beschermingsmaatregelen tegen stof zijn uiterst belangrijk - dit geldt in het bijzonder voor het stofmasker. Wanneer er tijdens een toepassing men lang aan veel stof wordt blootgesteld, is dit vanzelfsprekend. Maar u moet in ieder geval ook een adembeschermingsmasker dragen voor toepassingen waarbij verwacht wordt dat er minder stof zou vrijkomen.

Please enter alternative text here (optional)
6 / 8

Gebruik indien mogelijk op elkaar afgestemde systemen van arbeidsmiddelen en stofafzuiging om stofontwikkeling op de bouwplaats aan te pakken zodra deze zich voordoet. Hilti biedt u efficiënte, combineerbare systemen voor stofpreventie en -afzuiging.

Please enter alternative text here (optional)
7 / 8

Gebruik voor elke toepassing de juiste machine om bouwstof te vermijden. Elke "stoffige'" toepassing kan op verschillende manieren worden uitgevoerd. Een voorbeeld daarvan is directe bevestiging in plaats van bevestigingsoplossingen met boortoepassingen.

Please enter alternative text here (optional)
8 / 8

De SafeSet-toepassingsmethode staat voor de hoogste veiligheid qua belastingwaarden op het gebied van chemische verankering en achteraf aangebrachte wapening. Het voorziet ook in het gebruik van een holle boor die het bouwstof direct op het punt van oorsprong afzuigt - dit kan de blootstelling aan stof tijdens boorwerkzaamheden enorm verminderen.